In nomine Domini Jhesu Xristi. Anno Incarnationis ejusdem M0 CO LXe quinto, Ego Guigo dominus de Huppe, Aniciensis dyocesis, per gratiam Dei, sanus mente et corpore, intendens fragilitatem humaue conditionis et quod in rerum natura nihil est stabile, sed vanitati et mutabilitati subjacent universa, faciens sive condens tesUinenlum meum sive ultimam voluutatem meam ut exirenia necessitas inveniat me paratum, de rebus rneis mobilibus et immobilibus et se moventibus dispono sive ordino in hnne modum.
In primis instituo milii heredera Aklobertum fîlium meum in centum libiïs viennensibus cum quibus ponalur in Templo vel Hospitali; quod si nollet intrare vel predicti Ruligiosi nollent eum recipere, destituens eum ab iis centum libris, instituo in beredem in x libris viennensibus debitalibus ad vitam suam ab lierede meo, et assignandis in mendamenlo de Don, et volo et jubeo quod beres meus universalis provideat ei in hoc casu in victu et vestitu in domo sua.
Item Hugonelum et Poncetum filios meos mihi beredes instituo, utrumque illorum in quinquaginta libris viennensibus debitalibus ad vitam suam tantum, et volo quod assignentur eis ab lierede meo univer sali secundnm letîitimum valorem terre, sciliret medietas in terra quam habeo in Vivariensi dyocesi, et alia medietas in terra quam babeo in Vullavia et vo!o et jubeo qnnd fiant clerici.
Item volo qnod post mortemreorum habeat et percipiat heres mens universales redditus supradictos. Si autem alter eorum sive etiam uterque nollet vel nollent esse clerici, destituo eum vel eos ab hiis in quibus instituera m, et institue, illum qui reousaret, et utrumque, si uterque recusaret, in quingeniis solidis podiensibns debitatibus tan tu m.
Item Beatricem filiam meam mihi heredem instituo in sex milibus solidis viennensibus quos dedi ei in dolem quando contraxit cum Po. d’Arlenc et in x libris podiensibus debilalibus quas similiter dedi ei tum et emi cas ab eodem Po. viro sno, nt in quingeniis solidis viennensibus semel post morlem meam solvendis.
Item Cleraenliam filiam meam beredem mihi instituo in xn milibus solidis viennensibus cum quibus maritetur.
Item Dulciam filiam meam heredem mihi instituo in x milibus solidis viennensibus cum quibus maritetur.
Item Guigonam filiam meam heredem mibi instituo in milibus solidis viennensibus cum quibus maritetur.
Item Aiglinam filiam meam mihi heredem in4i’uo in mille solidis podiensibus semel t.’intum el in centnm solidis viennensibus ad vitam suam el volo qnod fiât monialis.
Item Guigonclum filimn meum heredem universalem mihi instituo in omnibus aliis bonh meis qnibuseumque et ubicumque sint, biis exceptis que inferius legabo.
Item si conligerit me de cetero filios vel fili is unum vel unain vel plures procrearc, quemlibet eorum mihi heredem instituo in quinquaginta libris viennensibus semel tan lu m, et volo et jubeo qnod fiant Religiosi, et si forte nollenl Religioncm întrare, vel postquam intravissent ante professionem resilirent, eum vel eam vel plures si plures f’ueruut ab iis iu quibus nos institueram (destluo) et inslituo in cenlum solidis podiensibus debilalibus tuntum.
Item si conlingerel, qnod Deus avertal, quod G;iigonctus (ilius meus, heres meus universalis, decederet sine proie de legitimo ui !trimonio procreais, substiluo ei Poncetum filium meum in omnibus hiis in quibus emn heredem institueram.
Item si dhtns Poncetus decederet sine proie de legitimo matrimonio procreata, sub-tituo ei Hugonctum.
Item si dictus Hugonetns decederet sine proie de legitimo malrimonio pr creala, substituo ei filium si que m alium a me nasciturum tempore mortis mee relinquo. Si autem nullus esset de predictis filiis meis preter Aldebertuui ad quemposset venire subslitutio ultimo premnrienti substiluo predictum Aldebertum. Si nntem contingeret qnod heres meus nnîversalis qnicamque sit de filiis mois moreretur sine proie de lesritimo matrimonio procreata premorluo fratre ejus qui ei fnerat snbstitutus, filiurn raeum illi subslituo illum videlicet qui proximo superstes seqneretur eum non ordine generationis sed ordine substitutions, sicut superins est descripta, et ad illum volo in hoc casu quod hereditas devolvatur.
Item si dictus Aldebertus decederet sine proie de legitimo matnmonio procreata, substituo illi filiam meam primogenitam que nondum esset maritnta, vel duas primogenitns si plures ernnt que nundum esscnt maritate, ita videlicel quod illa vel ille, si due essent, teneantur assignare aliis fîliabus meis, vel liberis earum qui vivos haberent vel habuissent, mille solidos podienses debitales, ita videlicet quod leneantnr in feudum a supradicta vel supradictis.
liera si due essent marilande volo quod primogenita habeat terram qnara habeo in Vallavia et alia habeat terram quam habeo in Vivariensi dyocesi.
Item si omnes haberent viros vel habuissent, volo quod Beatrix vel ejus heres, si masculus esset, habeat castrum de Ruppe et de Artiziis et de Malivérnas ciim tenementis eorumdem, et alia terra communia sit inter alias filins meas, si plnres essent quam due, preter dictam Beatricem, que haberent vel habuissent viros : si vero non essent nisi due, scilicet dicta Beatrix en m una, volo quod dicta Beatrix habeat terram qunm habeo in Vivariensi dyocosi, vel heredes earnm et quod dixi de snbslitntione liberorum meorum utriusque sexus intelligo et inlnllip;i volo de hiis liberis meis ulriusque sexus qui vel que liberos haberent vol habere possent tam de jure quam de facto.
Item volo q’iod de clamorîbus meis sine dilatione et sine strepitu judicum silisfia! omnibus conquerentibus, secundum cognitionem prions fratrum predicalorum et guardiani fratrum minorum Aniciensium vel .’ilterius tantum si uterqne non posset interesse.
Item eligo milii in sepulttiram in cimeterio fratrum predicatorum Aniciensi’.im, et ibi volo, qnrindocumqne et ubicumque moriar, sepeliri.
Item accipio mibi centum libras viennenses de rebus meis in confurmunento raeo çt exeqniis meispermanus executorum meorum, de consilio prioris fratrum predicatorum Aniciensium, qui pro tempore fuerit vel locum ejus tenentis, expendendas.
Item lego domino Kpiscopo Aniciensi un;im marcham argenti semel tantum.
Item lego fratribus predicatoribns Aniciensibus mille solidos viennenses semel taiituir.
llem lego fratribus minoribus de Argcntaria x lb podienses semel tantum.
Ilem lcgo domui deu Clavas Lx solidos.
Item domui Bellecombe quingentos solidos viennenses qui ponantur in capico pro una pictancia singulis aiiuis perpetuo in die obitus mei facienda.
Item domui Silve Lx solidos viennenses pro una emtione semel tantum facienda.
Item lcgo eidem domui Silve xxx libras viennensium et volo quod iude emantur redditus de quibus fiat unum anniversarium in dio obitus mei et matris mee cum triginta solidis viennensibus quos habet dicla domus debitales n villa de Murtinungas quos leguvil ui mater mea.
Item lego convenlibus deMercoira, deComs, de Cliuzis, de Bouloc, cuilibet Lx solidos viennenses.
Item domui de Vourey unum convivium et centum solidos viennenses semel tantum.
Item domibus Mançade deus Ch.imbas, Doe, de Viaja et Brive et kospitali Nostro Domine, et mtilierum repentinarum, el fralrum predicatornm et fralrum minoium Anniciensium, et Case Dei et Camalenirium et Smcti Theofredi, cuilibet unum convivium semel tantum.
Item domui de Bonaffes quingentos solidos viennenses de quibus emantur redditus ad unam pictanciam in die obitus mei, annis singulis, in die obitus mei facicndam.
Item lego mille solidos viennenses pauperibus de terra mea induendis, et solvantur infra duosannosa die obitus mei computandos.
Hem lego duas preculiones singulis annis perpetno faciendas conventui Caraalerinrum, unam in aniversario meo, et aliam in aniversario patris mei, ita tamen si ipsi vel alii eorum nomine vel mandato electioni sepulture mee nullum prestiterint irnpedimentum, alioquin privo eos predicto leaato et omnibus aliis que eis lego in bujus serie testamenti.
Item lego unam precationem conventui fratrum predicatorum Aniciensium in die obitus mei singulis annis perpetuo facicndam.
Item si contingeret quod hereditas deveniret ad filiam vel filias ratione substitutionis, volo quod illa vel ille teneantur tune de novo persolvere legata mea etiam duplicata, ita videliect quod qui x debebat accipere vel accipit ratione premissorum debeat accipere tune de novo xx, et sic in illo casu omnia legata mea duplicenlur, et ad hoc volo filiam illa m vel illas ad quam vel quis veniret hereditas teneri et etiam obligari.
Item volo quod heres meus non tencatur solverc legata pro piecationibus vel pictanciis faciendis perpetuo rclicta donec legatarii ad quos legatn illa pertinent, invenerint redditus \en;iles in quibus emendis statim expendant pecuuiaui quam eis ad hoc faciendum legavi.
Itetn lego capellanis creulis de terra mea et aliis qui deserviunt capellis terre mec cuilibet V solidos viennenses serael tantum.
Item cuilbct capellano terre raee uiium vesliinentum sacerdotale integrum.
Item lego unam capellauiam monasterio Camaleriarum ita videlicet quod capellanus faciat divinura otlicium in predicto monisterio pro anima mea et parenlum meorum et volo quod super instituatur per beredem meum universalem qui assignet predicte capellanie mee centum solidos viennenses debitais nisi ego adbuc vivens assignassem.
Item confiteor et recognosco me recepisse pro dote uxoris me Jordanevm’0 millia solidorum vieuneiisium vel monete equivalentis.
Item dictam dominani Jordanam uxorem meam instituo lutricem liberorum meorum et domina’m totius terre mee quandiu esse voluerit cum herede meo.
Item volo quod ipsa super habeJt totam supelectilem meam exceptis armis.
Item volo quod ipsa solulis clamoribus et legatis debitis babeat ad vitara suam, Castrum de Artiziis cum toto ejus mandamento, et quicquid liabeo apud Relornac, et Malyvernas et teneinenlis suis et villam Dorsayrolas et villam que dicitur Bolbas, et quicquid habeo a Crespinac, et villam de Bessas et totum vinum debitale quod habeo in ltiperia subtus Rocha, et quciquid habeo in villis Delcros.dc Vermazal, de ninac, de Pussac, de Pinet, et C solidos podienses quos habeo debitates in villa que dicitur doleus lo coper.
Execatores hujus mei testamenli constituo dominam Jordanam uxorem meam, Johannetn Dissainolenc clericum, Remuudum Adhemarii et Hugonem de Hippis milites, Et si forte contingeret quod unus vel duo de ipsis interesse non possent, volo et jubeo quod ille vel illi qui interesse poterunt cum concilio prioris frutrum predicatorum Aniciensium qui pro lempore fuerit in executione procedant et ipsis do plenam et liberam potestatein petendi et recipiendi omnia bona mea et salistacicadi primo querellis sive clamoribus meis sine strepitu judienm, non requisita alicujus auctoritale, et alia singula et universa faciendi que in predicta executione fuerint facienda. Et volo et jubeo quod omnes redditus moi et proveutus si omnes necescarii fuerint adhibeantur primo anno post mortem meam et deinceps donec satisfactum fuerit in restitutionibus meis plenarie faciendis. Si vero primo vel secundo anno post mortem meam, redditus mei sive proveutus non sutlicereut ad restitutiones meas faciendas volo et jubeo (quod) executores mei predicti vendant de terra mea tantum ut plenarie possiut satisfacere conquerentibus.
Item volo et jubeo quod primo anno post mortem meam et deinceps singulis annis sequentibus centum libri vieanensium per maaus ex.q-. cutorum meorum expendantur in solntionibus lcgatorum meorum, ita videlicet quod sicut legata ponuntur per ordinem in serie testament, ita per ordinem prias et poslerius persolvantur.
Item si contingeret quod heres meus universalis prestaret aliquod impedimentum execuloribus meis circa satisfactiones clamorum et solutiones debitorum vel lcgatorum meorum et tertio monitus apriore fratrum predicatorum Aniciensium, qui pro lempore fuerit, vel ab eo cui commiteret vices suas diotus prior, nollet desistere infra quatuor menses, a die tertie monitionis compataudos, dono et concedo propterea domino Aniciensi Episcopo qui pro tempore fuerit quingentas libras viennensiura in villa de Retornac et in mandamento castri de Artiziis, supplicando eidem Episcopo quatiuus intuitu cure quam habet vel habere debet de anima mea, non parcat in hoc predicto heredi, ita faciens postea soluta vel non soluta si lamen postea locum habuerit ad debitum finem veniant orania supra dicta.
Item codicillos quos faciam presenli testamento confirmo, si que vero dubia vel obscura vel aliter inconvenienter posita inveniantur in hac mea ultima voluutate, volo quod prior fratrum predicatorum Aniciensium, qui pro tempore fuerit, possit ea declarare, exponere, vel aliter interpretari, requisito tamen prius et habito consilio peritorum. Et volo et jubeo quod ejus declaratio sive expositio, sive quecumque alia determinatio pro inde valeat ac si ego ore proprio expressissem et in hujusmodi testamenti serie manu propria redegissem sive etiam redigi fecissera.
Hoc est testamentum meum sive ultima voluntas mea quod et quam volo valere jure testamenti, vel jure codicillorum, vel cujuslibet altcrius ultime voluntatis. Et si quod aliud feci testamentum, illud ex certa sciencia revoco, et nullas vires penitus habere volo, sed istud tantum valere volo modis omnibus quibus potest.
Actum apud Arlizi;is in fornello meo veteri, an no quo supra, die Lune post Assumptionem Beate Marie, presentibus testibus infra scriptis a me dicto Guigone domino de Rupe testatoro ad hoc specialiter vocalis et rogalis: videlicet nobilibus Petro de Banco et Willclmo Dussom ordinis predicatorum, domino Guigone capellano de Arliziis, domino Durando del Bosc capellano de Ruppe, domino Matheo Delvern sacrista de Retornac, Andrenoto Ade narii, Po. Ber.nundi domicellis, Stephano Boiserie, baiulo de don Petro de Mamouor, Guillelmo Roa.eu et quibusda n aliis.
Iteiii lego Johanni Dissimolenc clerico centum solidos viennenses sibi singulis annis, quantu n vixerit, ab herede meo nniversali persolvendos, non obstante fme hujusmodi testamenti superiusscripto : Hoc est lestauentum meum, etc.
source :Revue nobiliaire historique et biographique, Volume 7